#!/bin/bash lub krócej #!/bin/sh

tutaj skrypt zawsze bedzie wykonywany przez interpreter polecen bash, niezaleznie od tego jakiej powloki w danej chwili uzywamy. Przykladowo pracujemy w powloce csh, skrypt na czas wykonania zawartego w nim kodu wywola powloke bash:

W naszym przykladzie zakladajac ze jestesmy w tym samym katalogu co nasz skrypt wydajemy polecenie:

Piszac skrypty niejednokrotnie zalezy nam aby skrypt po zakonczeniu pracy, w zaleznosci od tego jakie czesci skryptu sie wykonaly zwrócil odpowiedni status. A wiec jesli skrypt zakonczyl dzialanie bez bledu zwróci nam status 0, natomiast jak cos pójdzie nie tak zwróci 1. A co jezeli polowa skryptu wykona sie prawidlowo natomiast druga nie wykona sie wcale a my chcemy o tym wiedziec – wtedy mozemy zastosowac exit z odpowiednimi statusami.

$ data=`date`
$ echo $data
Sun Sep 24 22:37:46 2000

#Zamiast dwóch apostrofów mozna zamiennie uzyc konstrukcji: $( ), np.:
data=$(date)

Podstawienia komend mozna zagniezdzac.

#!/bin/sh
zmienna=0
cat /dev/null > plik.txt # tworzenie pustego pliku
while [ zmienna -ne 101 ]; do
zmienna=$(($zmienna+1))
cat plik$zmienna.txt >> plik.txt
done

Jesli jednak nasze pliki nazywaja sie np. plik1XX.txt, plik2XX.txt … plik100XX.txt, to po modyfikacji linijki cat plik$zmiennaXX.txt >> plik.txt dostaniemy komunikat o braku pliku.

Jak mozna sie domyslic powloka rozwinela zmienna $zmiennaXX, która jest niezdefiniowana. Aby to zadzialalo wystarczy zapisac te linijke w nastepujacy sposób:

cat plik${zmienna}XX.txt >> plik.txt

W ponizszych przykladach slowo moze byc wyrazeniem arytmetycznym, ciagiem znaków, wyrazeniem parametrycznym, poleceniem w odwrotnych apostrofach.

Przyklad:

!/bin/sh
plik=/etc/lilo.conf
tmp1=${plik##*/}k
tmp2=${plik#*/}
tmp3=${plik%/*}
echo $plik
echo $tmp1
echo $tmp2
echo $tmp3

#Wykonanie skryptu spowoduje wypisanie nastepujacych linii:

/etc/lilo.conf
lilo.conf
etc/lilo.conf
/etc

Przyklad:

#!/bin/sh
line=`grep ^root /etc/passwd`
echo Shell roota: ${line##*:}

Do spisu tresci

Polecenie to ma wiele opcji i jest czesto wykorzystywane w skryptach do realizowania róznych warunków logicznych, gdyz zawsze zwraca wartosc logiczna.
Posiada dwa rodzaje skladni, np.:

$ if test -f /etc/passwd; then
> echo "plik passwd istnieje w /etc"
> fi

jest równowazne wykonaniu:

$ if [ -f /etc/passwd ]; then
> echo "plik passwd istnieje w /etc"
> fi

Nalezy pamietac o istotnym szczególe, mianowicie o pozostawieniu przynajmniej po jednej spacji po nawiasie otwierajacym i przed zamykajacym.

• Opcje które moga pojawic sie po slowie test lub w nawiasach:
• (Po prawej stronie wypisane sa sytuacje, kiedy polecenie zwraca prawde)

Jest jeden szczegól o którym warto pamietac uzywajac opcji -G i -O. Mozna nadac skryptowi bit SUID i SGID, ale nie jest on honorowany. Dlatego skrypcie EUID (efektywny ID) jest równy UID (rzeczywisty ID).

Nie zapominajmy o spacjach przed i po znakach równosci i róznosci w warunkach. Moze byc kilka niejasnosci odnosnie niektórych warunków dotyczacych sprawdzania plików, ale nie to jest przedmiotem tego kursu i nie zostana tu wyjasnione. W wiekszosci wypadków wystarczy znac opcje z literami: d, f, r, s, w, x. Role spójników logicznych AND i OR pelnia odpowiednio operatory: -a i -o, np. [ wyr1 -a wyr2 -o wyr3 ].

Polecenie ‘test’ jest poleceniem zewnetrznym dla powloki. ‘[‘ jest linkiem symbolicznym do polecenia test. Piszac wiec [ wyrazenie ] zostaje wywolane polecenie test z dodatkowym argumentem ‘]’. Istnieje jednak wewnetrzna konstrukcja w BASH’u, która pozwala obliczac wyrazenia logiczne.

• Skladnia:

[[ wyrazenie ]]

Przyjmuje ona taki sam zestaw opcji oprócz spójników logicznych AND i OR, którymi sa tu odpowiednio && i ||

Do spisu tresci

Jak mówi podrecznik systemowy, polecenie expr wykonuje obliczenie wyrazenia i zapisuje je na standardowe wyjscie. Jako, ze jest to polecenie zewnetrzne dla powloki wykorzystuje sie je wpisujac w odwrotne apostrofy, badz w równowazna im konstrukcje $(polecenie).

Przyklad:

$ ile=5
$ ile=`expr $ile + 5`
$ ile=$(expr $ile + 5)
$ echo $ile
15

Polecenie przyjmuje w parametrze ciag operandów i operatorów, które musza byc porozdzielane spacjami.

Operandy moga byc liczbami badz ciagami znaków.

Przyklady:

$ napis='Ala ma kota'
$ expr index "$napis" k
8
$ expr index "$napis" A
1
$ expr index "$napis" kA
1
$ expr substr "$napis" 8 3
kot
$ expr match "$napis" 'Ala ma kota'
11
$ expr "$napis" : 'Ala ma psa'
0
$ expr "$napis" : 'Ala .*' # wyrazenie regularne
11
$ expr "$napis" : 'Ala ma (kot)a'
kot

Do spisu tresci

Jest to instrukcja warunkowa, z która kazdy, kto programowal w jakims jezyku programowania musial sie zetknac.

Skladnia polecenia:

if warunek

then

instrukcje

else

instrukcje

fi

Jako ze jestesmy przyzwyczajeni do pisania else w tej samej linii co if, mozemy tak dalej robic, tylko musimy oddzielic instrukcje if warunek od then srednikiem, gdyz inaczej powloka traktuje then jako dokonczenie warunku.

Przyklad:

$ if [ -f /etc/passwd ]; then echo plik_istnieje ; else echo Ups; fi

Ponizszy skrypt drukuje najwieksza z trzech liczb przekazanych jako parametry:

#!/bin/sh
if [ $1 -ge $2 ]; then
if [ $1 -ge $3 ]; then echo $1
else echo $3
fi
elif [ $2 -ge $3 ]; then echo $2
else echo $3
fi

Wykonajmi ponizsze polecenia, niech imie bedzie zmienna niezainicjowana.

$ if [ $imie = "franek" ]
> then echo Cze_franek
> fi
[: =: unary operator expected

Ostatni komunikat bledu spowodowany jest tym, ze zmienna imie jest niezainicjowana, wobec czego warunek w nawiasach staje sie warunkiem [ = “franek” ]. Czyli brakuje jednego parametru. Problem rozwiaze nastepujacy zapis: [ “$imie” = “franek” ], a warunek staje sie warunkiem [ “” = “franek” ].

Do spisu tresci

Lista AND

Skladnia

instrukcja1 && instrukcja2 && instrukcja3 && instrukcja4 …

Wykonywane sa instrukcje po kolei az do momentu okreslenia wyniku calosci wyrazenia, czyli jesli np. instrukcja1 zwróci FALSE, to instrukcja2 sie juz nie wykona, a calosc wyrazenia przyjmie wartosc FALSE. Aby otrzymac TRUE, wszystkie sposród instrukcji musza zwrócic TRUE, w tym wypadku wszystkie one zostana wykonane. Zamiast instrukcji moze wystapic dowolne wyrazenie, wtedy zamiast wykonywania instrukcji zostanie obliczona wartosc tego wyrazenia. Calosc mozna traktowac jako ciag iloczynów logicznych przetwarzany od lewej do prawej, w którym instrukcje sa wykonywane dopóki wartosc wyrazenia nie jest jeszcze okreslona.

instrukcja1 || instrukcja2 || instrukcja3 || instrukcja4 …

Analogicznie jak w przypadku listy AND instrukcje sa wykonywane do momentu okreslenia calosci wyrazenia, tylko w tym przypadku jest odwrotnie, mianowicie jesli dowolna z instrukcji przyjmie wartosc TRUE, to wartosc wyrazenia bedzie okreslona jako TRUE i dalsze instrukcje sie nie wykonaja. Zwrócenie przez instrukcje FALSE powoduje dalsze przetwarzanie wyrazenia. Aby otrzymac FALSE, wszystkie instrukcje musza zwrócic FALSE.

Wyrazenie mozna traktowac jako ciag sum logicznych. Mozna laczyc ze soba listy AND i OR, by uzyskac bardziej skomplikowane warunki. Zaden z operatorów && i || nie ma wyzszego priorytetu od drugiego. Calosc wyrazenia jest wykonywana sekwencyjnie od lewej do prawej, jesli chcemy to zmienic mozna uzyc nawiasów zwyklych.

Przyklad

$ [ -f /etc/passwd ] && echo Ufff || echo Ups
Ups Laughing

Przyklad:

#!/bin/sh
$1 -ge $2 ] && ( [ $1 -ge $3 ] && echo $1 || echo $3) || 
([ $2 -ge $3 ] && echo $2) || echo $3

Powyzszy skrypt wyswietla na ekran najwiekszy z 3 podanych mu parametrów. Nowy element pojawil sie w 2 wierszu w przykladzie 2 na koncu linii – backslash. Postawienie znaku backslash na koncu wiersza informuje powloke, ze dana linijka jest kontynuowana w nastepnym wierszu (normalnie nastepny wiersz to nastepna instrukcja). Dzieki temu nie musimy pisac dlugich wierszy, które przeszkadzaja w wygodnym edytowaniu i ogladaniu pliku (nie wszystkie edytory obsluguja automatyczne zawijanie).

Do spisu tresci

Wszedzie tam, gdzie musimy uzyc pojedynczej instrukcji, mozemy zastosowac blok instrukcji, czyli ciag instrukcji ujety w nawiasy klamrowe lub zwykle.

• Skladnia:

{ ciag polecen; }

lub

(ciag polecen)

W przypadku nawiasów klamrowych polecenia sa wykonywane w biezacej powloce i srodowisku. Wartoscia takiego bloku jest wartosc ostatniej instrukcji. Dla polecen w nawiasach zwyklych tworzona jest nowa powloka. Wartoscia zwracana jest kod ostatniej instrukcji badz wartosc zwrócona przez komende ‘exit’.

Przyklad:

$ if true && { false;false;true }
> then echo TRUE
> fi
TRUE

$ if true && (false;false;exit 0)
> then echo TRUE
> fi
TRUE

true i false sa poleceniami zwracajacymi odpowiednio prawde i falsz. Dodatkowo false jest czesto wpisywane w /etc/passwd w ostatniej kolumnie, by uniemozliwic uzytkownikowi wejscie na shella. Zamiast polecenia true moze tez wystapic : (pojedynczy dwukropek), któro jest poleceniem pustym zwracajacym prawde, np.

$ while :
> do echo -e \a
> done

Do spisu tresci

• Skladnia polecenia:

case zmienna in

ciag_wzorca [ | ciag_wzorca ] … ) ciag_instrukcji ;;

ciag_wzorca [ | ciag_wzorca ] … ) ciag_instrukcji ;;

…

esac

Polecenie to dziala w ten sposob, ze dopasowuje zmienna po kolei do wzorcow i po udanym dopasowaniu wykonuje ciag instrukcji przyporzadkowany temu wzorcowi. Jesli zmienna pasuje do kilku wzorcow, wykona sie tylko pierwszy. W przypadku, gdy nie pasuje do zadnego wzorca nic sie nie wykona. Aby wykonala sie jakas czynnosc domyslna stosuje sie znak * jako wzorzec. Wzorzec ten pasuje do kazdej wartosci zmiennej, nalezy wiec pamietac, by wpisac go na koncu. Przy stosowaniu polecenia nalezy sie kierowac zasada, by bardziej ogólne wzorce umieszczac dalej. Najlepiej jednak zobaczyc to na przykladzie,

Przyklad:

#!/bin/sh
echo Czy chcesz kontynuowac?
read x
case $x in
"tak" | "TAK" | "T" | "t" ) echo Wpisales tak;;
"nie" | "NIE" | "N" | "n" ) echo Wpisales nie;;
* ) echo Nie wiem co wpisales;;
esac

Skracajac i uogólniajac powyzsze warunki otrzymamy ponizszy skrypt. Wtedy do pierwszego wzorca pasuje litera T lub t lub napis “tak” w którym dowolna z jego liter moze byc mala lub duza.

#!/bin/sh
echo Czy chcesz kontynuowac?
read x
case $x in
[Tt][Aa][Kk] | [Tt] ) echo Wpisales tak;;
[Nn][Ii][Ee] | [Nn] ) echo Wpisales nie;;
* ) echo Nie wiem co wpisales;;
esac

Do spisu tresci

• Skladnia polecenia

for zmienna in zbiór_wartosci do

instrukcje

done

Petla FOR dziala w ten sposób, ze dla kazdego elementu ze zbioru wartosci przypisuje go do zmiennej i wykonuje instrukcje zawarte wewnatrz petli.

Zbiór wartosci nie musi byc podany jawnie, moze byc rozwiniety przez powloke, np.:

Przyklad:

#!/bin/sh
for zm in *
do
 if [ -u $zm ]
 then echo $zm
 fi
done

W tym wypadku powloka rozwija znak * w liste plików z biezacego katalogu. Powyzszy skrypt drukuje na ekranie pliki, które maja ustawiony bit SUID. Ponizszy przyklad pokazuje jak wyslac do wszystkich uzytkowników systemu posiadajacych konta shellowe z powloka /bin/bash. Pamietajmy o odwróconych cudzyslowach.

#!/bin/sh
for user in `cat /etc/passwd | grep /bin/bash | cut -d : -f -1`
do
echo "Czesc mam do sprzedania fortepian" | mail -s "Spam" $user
done

Do spisu tresci

• Skladnia polecenia

while warunek

do

instrukcje

done

Warunek sprawdzany jest przed wywolaniem instrukcji. Instrukcje beda wykonywane dopóki warunek jest prawdziwy.

Przyklad:

#!/bin/sh
i=1
while [ $i -le 5 ]; do
echo "$i) Opcja $i"
i=$(($i+1))
done

Do spisu tresci

• Skladnia polecenia

until warunek

do

instrukcje

done

Petla ta jest podobna do petli WHILE z ta róznica, ze instrukcje sa wykonywane dopóty warunek jest falszywy. Jesli warunek staje sie prawdziwy petla jest przerywana.

Przyklad:

#!/bin/sh
until who | grep root > /dev/null
do
sleep 2
done
echo -e \a
echo "**** root sie zalogowal ****"

Ten skrypt co 2 sekundy sprawdza, czy do systemu zalogowal sie root. Jesli tak, to powiadamia nas i konczy dzialanie. Jesli w momencie uruchomienia skryptu root jest juz w systemie, instrukcje w petli UNTIL nie wykonaja sie ani razu.

Do spisu tresci

• Skladnia polecenia

select zmienna [ in zbiór_wartosci ]

do

instrukcje

done

Zbiór wartosci jest wyswietlany na standardowym wyjsciu, kazda pozycje poprzedza numer. Jesli pominiemy in zbiór_wartosci wyswietlone zostana parametry pozycyjne (parametry przekazane do skryptu badz parametry przekazane funkcji). Wyswietlany jest nastepnie znak zachety systemu (ze zmiennej PS3) i powloka oczekuje na wprowadzenie numeru. Jesli wprowadzimy poprawny numer zmienna z polecenia otrzyma wartosc odpowiadajaca temu numerowi, jesli nie jest to numer, badz numer jest bledny zmienna ta otrzyma wartosc NULL. Nastepnie wykonywane sa instrukcje wewnatrz bloku. Potem wszystko zaczyna sie od poczatku. Aby wyjsc z petli nalezy wsród instrukcji wstawic polecenie break lub return lub tez wprowadzic znak EOF. Dodatkowo wprowadzona przez nas linia jest pamietana w zmiennej REPLY.

Przyklad:

$ select plik in *
> do
> echo Wpisana linia: $REPLY
> Wybrales $plik
> break
> done

Do spisu tresci

Oba polecenia sluza do wczesniejszego wyjscia z aktualnego przebiegu petli, z ta róznica, ze po wykonaniu BREAK wykonywanie petli konczy sie calkowicie podczas, gdy po wykonaniu CONTINUE pomijane sa polecenia za CONTINUE i wykonywany jest nastepny przebieg petli. Najlepiej zobaczyc to na przykladzie.

Przyklad:

#!/bin/sh
tymczasowy='names.$$$'
cat /dev/null > $tymczasowy

for zm in *
do
 if [ -d $zm ] || [ -x $zm ] || [ $zm = *.tar ] || [ $zm = *.gz ] || [ $zm = $tymczasowy ]
 then continue
 fi

echo Dodaje $zm do archiwum.
echo $zm >> $tymczasowy
done

tar -T $tymczasowy -cf $1
rm -f $tymczasowy
exit 0

Powyzszy skrypt pakuje do archiwum o nazwie przekazanej w parametrze wszystkie pliki z biezacego katalogu, które nie sa katalogami, nie maja atrybutu wykonywalnosci i nie maja rozszerzen *.tar lub *.gz. Skrypt najpierw zapisuje do pliku tymczasowego nazwy plików, które maja byc przetworzone, a nastepnie wykonuje polecenie tar z odpowiednim przelacznikiem, by czytal nazwy plików do spakowania z pliku tymczasowego. Ostatnie porównanie w liscie OR $zm=$tymczasowy sluzy do tego, by w pliku tymczasowym nie znalazla sie nazwa pliku tymczasowego.

Do spisu tresci

Podajac parametry do skryptu mozemy sie do nich odwolywac w skrypcie za pomoca nazw $1, $2, … , $9. Aby uzyskac dostep do argumentu 10 i powyzej nalezy wykonac odpowiednia ilosc razy polecenie SHIFT. Pojedyncze wywolanie polecenia przesuwa wszystkie argumenty w ten sposób, ze $1

zawiera teraz $2, a $9 zawiera 10 argument. Argument, który uprzednio byl w $1 jest tracony. Gdy juz wyczerpie sie lista argumentów przypisywane sa ciagi puste.

Przyklad:

#!/bin/sh 
while [ -n "$1" ]; do
ile=$(($ile+1))
shift
done

echo -n Wpisales $ile parametr

case $ile in
 1 ) echo . ;;
 2 | 3 | 4) echo y. ;;
 * ) echo ow. ;;
esac

Do spisu tresci

Polecenie to ustawia zmienne parametryczne powloki przez co staja sie dostepne w taki sam sposób, jak gdyby byly podane jako parametry skryptu.

#!/bin/sh
set raz dwa trzy
echo $1 $3

Wykorzystujac dodatkowo zmienna IFS mozemy napisac ponizszy skrypt, który przetwarza podany mu na wejscie plik /etc/passwd wypisujac linie zawierajace uzytkownika i odpowiadajacy mu katalog domowy. Laczac go np. z poleceniem grep, mozemy wyswietlic tylko tych uzytkowników, którzy maja

powloke bash, np.

grep /bin/bash /etc/passwd | nazwa_skryptu

Przyklad:

#!/bin/sh
IFS=":"
read x
while [ -n "$x" ]; do
set $x
echo $1 $6
read x
done

Do spisu tresci

Polecenie sluzy do przechwytywania sygnalów wyslanych do procesu skryptu. Liste sygnalów mozemy zobaczyc wpisujac w powloce polecenie trap -lSkladnia polecenia: trap Piszac zamiast polecenia myslnik przypisujemy sygnalowi domyslna akcje.

Przyklad: (nie zapominajmy o odwrotnych cudzyslowach)

#!/bin/sh
trap `echo Nie zamkne sie, hehehe` SIGINT
trap `echo No dobra bede juz grzeczny; trap - SIGINT`
SIGHUP

while :
do
 echo Nacisnij ^C aby wyjsc
 sleep 2
done

Pierwsze polecenie trap powoduje, ze program na wyslanie mu sygnalu SIGINT bedzie reagowal pierwszym komunikatem. Nastepna linijka mówi, ze wysylajac sygnal SIGHUP skrypt równiez wypisze komunikat, ale tez przypisze standardowe dzialanie dla sygnalu SIGINT. Tak wiec poczatkowo naciskajac klawisze ^C nie uda nam sie zamknac programu, ale wystarczy wyslac do procesu sygnal SIGHUP, by bylo to mozliwe. Aby wyslac do dowolnego procesu w systemie jakis sygnal uzywamy polecenia kill [patrz: man kill]. W naszym przypadku bedzie to polecenie kill -SIGHUP PID, gdzie PID to numer identyfikacyjny naszego procesu, sprawdzimy to za pomoca polecenia ps x [patrz: man ps]. PID procesu jest podawany w pierwszej kolumnie, a który to proces znajdziemy po nazwie z ostatniej kolumny.

Do spisu tresci

• Skladnia:

nazwa_funkcji( ) {

instrukcje

}

lub

function nazwa_funkcji( ) {

instrukcje

}

Parametry do funkcji przekazujemy piszac w miejscu wywolania nazwe funkcji i liste parametrów. Wewnatrz funkcji do parametrów mozemy sie dostac tak, jak w bloku glównym do parametrów przekazanych skryptowi, czyli przez zmienne $1, $2, itd. Odpowiednio sie zmieniaja takze zmienne $#, $*, $@. Po zakonczeniu dzialania funkcji parametrom pozycyjne ($#, $*, $@,$1, ..) przywracane sa ich pierwotne wartosci. Instrukcja ‘return’ powoduje przerwanie wykonania funkcji i przetwarzanie nastepnej linijki od miejsca wywolania. Instrukcje ‘return’ mozna wykorzystac do tego, by funkcja mogla zwrócic jakas wartosc, jednak nie mozna umiescic nazwy funkcji po prawej stronie znaku przypisania, tak wiec nie mozna pobrac tej wartosci. W praktyce zwraca sie jedna z dwu wartosci: jeden lub zero, a wynik dzialania funkcji mozna sprawdzic w instrukcji ‘if’. Aby napisac funkcje, która zwraca jakas wartosc trzeba w tej funkcji uzyc nazwy zmiennej, która bedzie dostepna w miejscu wywolania funkcji. Ponizszy przyklad pokazuje jak napisac funkcje zwracajaca kwadrat liczby przekazanej w parametrze. Wykorzystujemy tu zmienna pomocnicza kw, której zostanie przypisany kwadrat wyrazenia.

Przyklad:

$!/bin/sh
kwadrat() {
kw=$(($1*$1))
}
kwadrat 2
echo $kw

W kolejnym przykladzie wykorzystujemy instrukcje ‘return’ do zwrócenia powodzenia danej funkcji, przy czym wartosc równa zeru bedzie interpretowana jako powodzenie, a rózna od zera jako porazka. Zatem jesli bedziemy chcieli napisac funkcje, która ma zostac uzyta w instrukcji IF lub w

listach AND i OR, to aby wyrazenie przyjelo wartosc prawdy musimy zwrócic zero. Ponizsza funkcja oczekuje dwóch parametrów: pliku i znaku mówiacego o prawie dostepu (jeden ze znaków rwx). Gdy uzytkownik ma dla danego pliku prawo do operacji przekazanej w parametrze funkcja zwróci zero.

#!/bin/sh
czy_masz_prawa() {
case $2 in
 "r") if [ -r $1 ]; then return 0; fi ;;
 "w") if [ -w $1 ]; then return 0; fi ;;
 "x") if [ -x $1 ]; then return 0; fi ;;
esac
return 1
}

if czy_masz_prawa /etc/passwd w; then
 echo ziutek::500:500::/home/ziutek:/bin/bash >> /etc/passwd
 else echo Brak praw
fi

Domyslnie kazda zmienna jest globalna. Umieszczajac w ciele funkcji przed pierwszym uzyciem zmiennej dyrektywe ‘local’ powodujemy, ze jest ona traktowana jako lokalna.

Przyklad:

$ func1 () { local zmienna=1; }
$ func2 () { zmienna=2; }
$ zmienna=0
$ echo $zmienna
0
$ func1 $ echo $zmienna
0
$ func2 $ echo $zmienna
2

Podajac jako parametr nazwe katalogu mozemy za pomoca ponizszego skryptu zdjac atrybut wykonywalnosci dla wszystkich plików danego katalogu i jego podkatalogów. Warto zauwazyc, ze BASH dopuszcza rekurencje. To samo mozna zrobic krócej wykorzystujac polecenie ‘find’:

find -type f -perm +111 -exec chmod -x {} \;

#!/bin/sh
Zdejmij_x() {
for zm in *; do
 if [ -f $zm ]; then
 chmod –x $zm 
 fi

if [ -d $zm ]; then
 cd $zm;
 zdejmij_x;
 cd .. 
fi
done
}
katalog=$PWD
cd $1
zdejmij_x
cd $katalog

Do spisu tresci

Gdy wywolujemy skrypt w powloce dla skryptu tworzone jest nowe srodowisko, podobnie jesli wywolamy w skrypcie jakis inny skrypt lub program dzieje sie podobnie. Polecenie SOURCE pozwala wykonac skrypt w biezacym kontekscie (bez tworzenia nowego srodowiska). Ma to miedzy innymi takie zastosowanie jak polecenie include z jezyka C wlaczajace do pliku programu inny plik. Tak wiec mozemy oddzielic plik z funkcjami od bloku glównego.

Przyklad:

#Plik funkcja:

czy_masz_prawa() {

case $2 in
 "r") if [ -r $1 ]; then return 0; fi ;;
 "w") if [ -w $1 ]; then return 0; fi ;;
 "x") if [ -x $1 ]; then return 0; fi ;;
esac
return 1

}

#Plik glówny:

#!/bin/sh
source funkcja

if czy_masz_prawa /etc/passwd w; then
 echo ziutek::500:500::/home/ziutek :/bin/bash >> /etc/passwd
 else echo Brak praw
fi

Zamiast pisac SOURCE mozemy uzyc jego krótkiego odpowiednika, czyli pojedynczej kropki, np.:

. funkcja

Do spisu tresci

Polecenie pozwala wywolac program podany w parametrze, o ile jednak zwykle wywolanie programu tworzy nowe srodowisko, to polecenie exec powoduje, ze biezacy kontekst procesu zostaje zamazywany przez kontekst programu wywolywanego. Nie mozna powrócic do skryptu powloki w

przeciwienstwie do polecenia source, któro nie zmienia kontekstu, lecz podaje polecenia z pliku biezacej powloce bez tworzenia nowego srodowiska. O ile w przypadku polecenia source parametrem byl dowolny plik tekstowy zawierajacy polecenia do wykonania, to argumentem polecenia exec moze byc równiez skompilowany program. Mozemy sprawdzic dzialanie uruchamiajac

np. jeden ze skryptów piszac exec nazwa_skryptu. Po takim wywolaniu i zakonczeniu skryptu nie bedzie juz powloki, w której go wykonalsmy, gdyz jej kontekst zostal zastapiony przez kontekst skryptu.

Do spisu tresci

Polecenie to wypisuje na standardowe wyjscie ilosc linii, slów i bajtów pliku podanego w parametrze. Podajac odpowiednie opcje mozemy wybrac interesujace nas informacje, które zostana podane na wyjscie.

Przyklad:

$ dzis=$(date | awk '{print $3}')
$ last | grep root | awk '$5=='$dzis | wc -l

Wywolujac powyzsze polecenia dowiemy ile razy dzisiejszego dnia logowal sie root.

Policzmy ilosc obiektów w katalogu:

$ ls -1 | wc -l

A teraz ilosc linii w pliku:

$ cat nazwa_pliku.txt | wc -l

Do spisu tresci

Polecenie dla kazdej linii z wejscia wycina okreslone fragmenty, przy czym dla kazdej linii jest to taki sam fragment.

Wejsciem moga byc pliki podane w parametrze badz standardowe wejscie.

lista_bajtów, lista_znaków i lista_pól to ciag liczb badz zakresów oddzielonych przecinkami, najlepiej zrozumiec to na przykladzie,

Przyklad:

$ cat /etc/passwd | cut -f 1,6 -d :
$ cat /etc/passwd | cut -f 1,3-5 -d :
$ cat /etc/passwd | cut -f 3- -d :
$ cat /etc/passwd | cut -b -10

Domyslnym separatorem pól jest tabulator, wiec jesli na wejscie podamy ciag spacji nie zostanie on uznany za separator. Podobnie jesli obierzemy za separator spacje, tabulator nie bedzie separatorem. Problem moze rozwiazac polecenie ‘col’, któro miedzy innymi zamienia tabulatory na spacje. Taki potok wygladalby nastepujaco:

cat plik | col -x | cut -f 1 -d ' '

Do spisu tresci

Polecenie tlumaczy lub usuwa znaki ze standardowego wejscia, wynik zapisuje na standardowe wyjscie. Musimy do polecenia przekazac jeden lub dwa zbiory znaków. Jesli beda to dwa zbiory bedzie dokonywane tlumaczenie ze zbioru pierwszego na drugi. W przypadku przekazania jednego zbioru dokonuje sie w zaleznosci od przekazanych opcji kasowania lub sciskania znaków. Sciskania

znaków mozna takze dokonywac w przypadku dwóch zbiorów. Nie zostaly tu wymienione wszystkie kombinacje opcji. Nie zostaly tez opisane przypadki, kiedy zbiory pierwszy i drugi nie sa równej dlugosci lub znaki sie powtarzaja. Aby sprawdzic jak polecenie reaguje w takim wypadku

zajrzyj do podrecznika systemowego.

$ tr a-z A-Z
$ tr [:lower:] [:upper:] # obie linijki zamieniaja male znaki na duze.
$ tr -cd [:alnum:] # kasuje wszystkie znaki niealfanumeryczne

$ for plik in *.HTM; do
> mv $plik `echo ${zm%.HTM} | tr A-Z a-z`.html
> done

“grep” jest angielskim akronimem od slów global regular expression print, czyli drukowanie globalnych wyrazen regularnych.

 Przyklady zastosowan:

• wypisanie na standardowym wyjsciu linijek pasujacych do danego wyrazenia okreslony tekst: grep “szukany_tekst” plik
• wypisanie na standardowym wyjsciu linijek, nie pasujacych do wzorca: grep -v “szukany_tekst” plik

Polecenie “grep” sluzy do wyszukiwania wzorcu z pliku i przekierowywania. Komenda ta wyswietla linie pasujace lub nie do okreslonego wzorca.

Uproszczona skladnia:

grep [-v] wzorzec [Plik]

-v oznacza negacje wzorca (czyli wzorzec nie moze wystapic);
wzorzec – to lancuch znaków do wyszukiwania, moze zawierac wyrazenie regularne;
Plik – plik/lista plików do przeszukania;

Przyklady:

grep 'Ala' plik -znajduje wyraz 'Ala' w pliku;
grep 'A[lg]a' plik -znajduje wyraz 'Ala' lub 'Aga';
grep 'A.a' plik -znajduje wyrazy takie jak 'Ala' 'Aga' itp;
grep '^Ala' plik - znajduje wyraz 'Ala' na poczatku wersu;
grep 'Go*gle' plik - znajduje wyraz 'Gogle', 'Google' itd;
grep '[0-9]' - znajduje dowolny ciag znaków z zakresu od 0 do 9;

zródlo: http://pl.wikipedia.org/wiki/Grep

Zadania/sytuacje:

• Zestawienie tylko nazw pasujacych plików:

grep -l 'main' *.txt

podaje nazwy wszystkich plików txt z biezacego katalogu, których zawartosc zawiera `main’.

• Rekurencyjnie przeszukiwanie katalogów:

grep -r 'hello world' /home/user

szuka ‘hello world’ we wszystkich plikach pod katalogiem /home/user.

• Przeszukiwanie plików jesli wzorzec zaczyna sie od znaków nie standardowych:

grep -e '--hello world--' *

szuka wszystkich linii zawierajacych ‘–hello world–‘. Bez -e , grep wzialby ‘–hello world–‘ jako liste opcji.

• Szukanie calego ciagu, a nie jego czesci:

grep -w 'hello' *

szuka tylko tych wystapien ciagu hello, które sa calymi wyrazami.

Mozna zastosowac ” aby dopasowac poczatek i koniec ciagu:

 grep 'hello>' *

wyszukuje tylko ciagi konczace sie na hello.

• Wyswietlenie linii sasiadujacych z pasujacymi:

grep -C 2 'hello' *

wyswietli 2 linie zawartosci przy kazdej z dopasowanych linii zawierajacej hello.

• Wyswietlenie dodatkowo na poczatku linii nazwy pliku zawierajacego dany ciag:

grep 'username' /etc/passwd /dev/null

•  Filtrowanie samego grep:

ps -ef | grep '[c]ron'

Pominiecie nawiasów kwadratowych, dopasowywuje nie tylko linie wyjsciowa z polecenia ps dotyczaca cron ale i linie wyjsciowa ps dla samego procesu grep.

ps -ef | grep 'cron'

wyswietli:

user 3457 2281 0 13:53 pts/1 00:00:00 grep cron
root 5505 1 0 Feb29 ? 00:00:00 /usr/sbin/cron

Mozna to takze ograniczyc poprzez zastosowanie opcji -v, która oznacza negacje wzorca:

ps -ef |grep 'cron' |grep -v grep

•  Szukanie ciagów zawierajacych zadany ciag1 i ciag2 czyli logiczne AND:

 grep 'hello world' /home/user/*.txt | grep 'zuza,pralka'

grep wyswietli wszystkie linie zawierajace `hello world’, oraz/i `zuza,pralka’.

• Równoczesne przeszukiwanie standardowego wejscia i pliku na przykladzie polecenia cat:

cat /etc/passwd | grep 'user' - /etc/group

•  Kombinacja polecenia grep z find i xargs.

find /home/user -name '*.txt' -print | xargs grep 'hello world' /dev/null

polecenie przeszuka tylko pliki txt pod wzgledem wystepowania w nich, ciagu ‘hello world’

• Dlaczego grep zglasza “Binary file matches” – Gdyby grep podal wszystkie pasujace “linie” pliku binarnego, utworzony wynik nie bylby prawdopodobnie do niczego przydatny, a nawet móglby nabalaganic na ekranie. Zatem GNU grep wylacza wypisywanie dla plików, które wygladaja na binarne. Mozemy zmusic go do wypisywania dopasowanych linii równiez dla takich plików stosujac opcje ‘-a’ lub ‘–binary-files=text’. Chcac sie pozbyc komunikatów “Binary file matches” (“Plik binarny pasuje do wzorca”) nalezy skorzystac z opcji ‘-I’ lub `–binary-files=without-match’.

Do spisu tresci

sed (ang. Stream EDitor – edytor strumieniowy) – program sluzacy do przetwarzania plików tekstowych.

sed jest filtrem – pobiera dane w postaci wierszy tekstu ze standardowego wejscia, przetwarza je zgodnie z poleceniami podanymi w wierszu polecen lub zapisanymi w pliku i przesyla wyniki operacji na standardowe wyjscie. Cecha charakterystyczna seda jest to, ze wykonuje on na danym wierszu wszystkie polecenia, jakie sa do wykonania. Poniewaz przetwarzanie odbywa sie wiersz po wierszu, sed nie ma praktycznie zadnych ograniczen na wielkosc przetwarzanego pliku.

Sed nadaje sie szczególnie do przetwarzania plików o pewnej strukturze. Napisany zostal pierwotnie przez Lee E. McMahona dla systemu UNIX w roku 1973, w chwili obecnej dostepny jest praktycznie dla kazdego systemu operacyjnego, który dysponuje wierszem polecen.

Zestaw polecen programu sed wzorowany jest na poleceniach programu ed i wiekszosc z nich dziala podobnie, jesli uwzgledni sie specyfike seda. Na przyklad, polecenie 25d dziala w sedzie nastepujaco: sprawdza, czy biezacy wiersz jest 25 wierszem przetwarzanego pliku i jesli tak, to nie kieruje go na wyjscie (“usuwa” go), a jesli nie, wiersz pojawi sie na wyjsciu. Jednak nie wszystkie polecenia eda mogly zostac zaimplementowane, w szczególnosci te, które odpowiedzialne sa za kopiowanie lub przenoszenie tekstu. Zamiast tego, sed dysponuje buforem, który pozwala przechowac wybrane wiersze i zestawem polecen do manipulacji nimi. Na przyklad, polecenie eda 25t76 (skopiuj wiersz 25 do 76) mozna zrealizowac w sedzie jako dwa polecenia: 25h; 76g – przechowaj wiersz 25 w buforze i wstaw po napotkaniu wiersza 76.

• Oto typowy przyklad wywolania seda:

sed -e ‘s/dobry/zly/g’ plik_wejsciowy > plik_wyjsciowy

s oznacza zastepowanie, g globalne, w calym wierszu. Po pierwszym ukosniku pojawia sie wyrazenie regularne, opisujace tekst, który ma byc wyszukany, po drugim wyrazenie, które ma zastapic wyszukany tekst. Polecenie zastepowania jest najczesciej wykonywanym poleceniem sed’a.

• Przyklad wywolania sed’a z dolaczonym zewnetrznym plikiem polecen polecenia.sed:

sed -f polecenia.sed plik_wejsciowy > plik_wyjsciowy

Nastepujace wywolanie usuwa z pliku wszystkie puste wiersze, lub te, które zawieraja wylacznie spacje:

sed -e '/^ *$/d' input_File_Name

Przyklad ten wykorzystuje kilka meta znaków uzywanych w wyrazeniach regularnych sed’a:

• ^ – pasuje do poczatku wiersza
• $ – pasuje do konca wiersza
• . – pasuje do dowolnego znaku
• * – pasuje do dowolnej (równiez zerowej) liczby wystapien poprzedzajacego znaku
• [ ] – pasuje do dowolnego znaku wewnatrz nawiasów [ ]

De facto sed jest prostym jezykiem programowania i mimo ze nie pozwala na korzystanie z zadnych zmiennych, dopuszcza jedynie proste instrukcje skoku, to jest jezykiem zupelnym w sensie Turinga.

sed wyewoluowal z grepa, programu wyszukujacego frazy tekstowe w plikach i byl jednym z pierwszych programów unixowych pozwalajacych na edycje plików z wiersza polecen, a jego pojawienie sie stanowilo impuls do powszechnego uzywania wyrazen regularnych. Podobny w idei dzialania awk moze byc traktowany jako nastepca seda. Wraz z awkiem, sed uwazany jest za prekursora jezyka Perl. W szczególnosci, s/// jest poleceniem Perla.

Mimo sedziwego wieku sed nadal jest uzywany i rozwijany ze wzgledu na szybkosc dzialania. W specyficznych operacjach bije na glowe zarówno AWKa jak i Perla. Ciekawym rozwinieciem seda jest GNU sed pozwalajacy na bezposrednia zmiane przetwarzanego pliku i Super-sed, którego skladnia jest zgodna ze skladnia Perla.

zródlo: http://pl.wikipedia.org/wiki/Sed_(program)

• Przydatne linki:

przyklady uzycia: http://www.gentoo.org/doc/pl/articles/l-sed1.xml

skrypty sed: http://sed.sourceforge.net/

“jednolinijkowce”: http://sed.sourceforge.net/sed1line.txt

Do spisu tresci

awk '{ print $1 }' ...

• Przydatne linki:

Tutorial awk: http://sokrates.mimuw.edu.pl/~sebek/awk.html

Do spisu tresci

Find – program sluzacy do przeszukiwania systemu.

Skladnia:

find katalog_startowy cecha akcja

np:

find /home/user/ -name nazwa_pliku.txt
find /home/user -name "*.txt" -print

co wyszuka nam w katalogu /home/user plik nazwa_pliku.txt lub drugi przyklad wszystkie pliki *.txt

• cechy do okreslenia plików:

–name pattern – nazwa pliku okrelona przy pomocy danego wzorca;
–atime $n$ – do pliku zagladano $n$ dni wczesniej;
–ctime $n$ – status pliku zmieniono $n$ dni wczesniej;
–mtime $n$ – zawartosc pliku zmieniono $n$ dni wczesniej;
–user username – plik nalezy do danego uzytkownika;
–group gname – dana grupa pliku;
–perm przywileje – pliki o danych przywilejach;
–local – plik na lokalnym systemie plików;
–size n[c] – dany rozmiar pliku;
–type c – dany typ pliku ( b, c, d, D, f, l, p, lub s).

b – blokowy (buforowany) plik specjalny c – znakowy (niebuforowany) plik specjalny d – katalog p – lacze nazwane (FIFO) f – zwykly plik l – dowiazanie symboliczne s – gniazdo

W okresleniu cechy mozna stosowac oznaczenia “+n” lub “-n”: pierwsze znaczy “wiecej, niz… ”, drugie “mniej, niz… ” np. -atime +15 oznacza pliki otwierane przed wiecej, niz 15-oma dniami.

find / -name core -exec rm -f {} \;

find / -name core -print | xargs rm -f

• przeszukanie katalogu /home/user/muza pod katem wystapienia w nazwie pliku ciagu shazza (-iname pomija rozróznianie wielkosci znaków).

find /home/user/muza -iname shazza

• przeszuka katalog i wyswietli nazwy plików, które nie maja w sobie nazwy ‘shazza’

find /home/user/muza ! -name 'shazza'

• szukanie w aktualnym katalogu i wyswietlenie wszystkich plików których data ustawiona jest na Dec 21

find `pwd` -exec ls -l '{}' ; | grep "Dec 21"

szukanie podkatalogów w katalogu /katalog nalezacych do uzytkownika osoba

find /katalog/ -user osoba -type d

wyszukaj i skasuj wszystkie pliki z katalogu /tmp nalezace do usera nazwa_usera

find /tmp -user nazwa_usera -exec rm -rf {} \;

Szukanie w biezacym katalogu plików o rozmiarach przekraczajacych 10 MB z wyswietleniem szczegulów (ls -l):

find . -size +10485760c -exec ls -l {} \;

szukanie ciagu, gdy nie wiadomo w jakim pliku jest ciag i w jakim katalogu znajduje sie plik:

find /home/user/ -name "*.txt" -print | xargs grep "szukany_ciag"

szukanie plików, w róznych katalogach – najpierwsz pszeszuka usr, home i na koncu tmp:

find /usr /home /tmp -name "*.jar

pominiecie komunikatów o bledach jesli nie mamy prawa dostepu do któregos z katalogów:

find /usr /home /tmp -name "*.jar" 2>/dev/null

Mozemy takze szukac plików które byly modifikowane albo otwierane pod wzgledem opcji -newer, -anewer, and –cnewer. Jest to podobne do -mtime, -atime, and –ctime.